Bs. Lê Thị Thùy Dung
Thủy đậu (Varicella hay Chickenpox) là một bệnh lành tính nhưng cần được phát hiện sớm và chăm sóc chu đáo, nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách sẽ gây nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm não và màng não. Do vậy, phụ huynh cần có những kiến thức cơ bản về các triệu chứng của bệnh để phát hiện và đưa trẻ đến cơ sở y tế để điều trị kịp thời.
- Nguyên nhân và đường lây của bệnh thủy đậu?
Bệnh thủy đậu ( Varicella Zoster) là một bệnh truyền nhiễm, do virus Herpes Zoster gây ra và thường bùng phát thành dịch vào mùa xuân.
Virus gây bệnh thủy đậu lây chủ yếu qua đường hô hấp (hoặc không khí), hít phải những giọt nước bọt bắn ra khi bệnh nhân thủy đậu ho, hắt hơi hoặc nhảy mũi. Ngoài ra, bệnh có thể lây từ bóng nước khi bị vỡ ra, lây từ vùng da bị tổn thương hoặc lở loét từ người mắc bệnh. Đặc biệt, phụ nữ mang thai không may bị nhiễm bệnh sẽ rất dễ lây cho thai nhi thông qua nhau thai.
- Dấu hiệu của bệnh thủy đậu?
– Giai đoạn ủ bệnh: thời gian khoảng 14-16 ngày và phát triển trong vòng khoảng 10-21 ngày sau khi tiếp xúc với mầm bệnh thủy đậu.
– Giai đoạn khởi phát: trẻ có thể có biểu hiện sốt, đau đầu, đau cơ.
– Giai đoạn phát bệnh: xuất hiện những nốt hồng ban có đường kính vài mm là những nốt tròn nhỏ xuất hiện nhanh trong vòng 12-24 giờ, các nốt này sẽ tiến triển thành những mụn nước, bóng nước. Phỏng nước xuất hiện đầu tiên ở mặt, ngực và lưng sau đó lan dần khắp cơ thể. Mụn bóng nước ban đầu chứa chất dịch màu trong sau đó sẽ chuyển sang đục như mụn mủ và đóng mày sau đó 2-3 ngày. Các mụn nước đa dạng : đỏ rát, mụn nước trong, mụn nước đục, mụn đóng vẩy.
– Giai đoạn lui bệnh: nếu không bị biến chứng thì bệnh có thể khỏi trong 1-2 tuần. Các nốt mụn đóng vẩy và bay đi rất nhanh, nếu không biến chứng sẽ không để lại sẹo. Sức khỏe dần phục hồi lại: giảm sốt, ăn uống trở lại như thường, hết đau họng, hạch sau tai.
Hình 1: Tổn thương da trong bệnh thủy đậu. (Nguồn: Internet)
- Biến chứng của bệnh thủy đậu?
Thông thường, thủy đậu là bệnh lành tính. Nhưng bệnh cũng có thể gây biến chứng nguy hiểm như: viêm phổi, viêm màng não, xuất huyết, nhiễm trùng huyết, nhiễm trùng nốt rạ, viêm mô tế bào, viêm gan… Một số trường hợp có thể gây tử vong nếu người bệnh không được điều trị kịp thời. Người mẹ mắc bệnh thủy đậu khi đang mang thai có thể sinh con bị dị tật bẩm sinh sau này.
- Cách điều trị bệnh thủy đậu?
– Thuốc kháng virus acyclovir, dùng càng sớm càng tốt, tốt nhất trong vòng 24h khi phát bệnh.
– Thuốc giảm đau, hạ sốt (Paracetamol) theo hướng dẫn của bác sỹ khi bị sốt cao hoặc đau nhức do thủy đậu, đặc biệt giúp giảm đau khi có các tổn thương ở miệng.
– Thuốc bôi tại chỗ nhằm mục đích chống bội nhiễm da như: Xanhmethylen, chỉ cần bôi những nốt phỏng đã vỡ để làm khô bề mặt.
– Trong trường hợp trẻ ngứa nhiều, bác sĩ có thể kê thêm thuốc kháng Histamin giúp trẻ giảm ngứa hơn.
- Chăm sóc trẻ bị bệnh thủy đậu?
– Để trẻ ở nhà và tránh để trẻ tiếp xúc với người khác trong 7 đến 10 ngày cho đến khi các nốt phỏng nước đã đóng mày và không thấy xuất hiện thêm các nốt phỏng nước mới.
– Nên cắt móng tay, móng chân và giữ vệ sinh tay chân cho trẻ, có thể dùng bao tay vải để bọc tay cho trẻ tránh trường hợp trẻ cào vào làm vỡ các nốt phỏng nước.
– Cho trẻ ăn những thức ăn mềm, lỏng, dễ nuốt, dễ tiêu, cho trẻ uống đủ nước, có thể bổ sung thêm nước hoa quả, đặc biệt là các loại quả giàu vitamin để tăng cường đề kháng.
– Cho trẻ mặc quần áo mềm, rộng rãi không cọ sát vào cơ thể tránh nguy cơ vỡ các bóng nước, vệ sinh cá nhân, tai mũi họng và răng miệng sạch sẽ.
– Khi tiếp xúc với trẻ phụ huynh cần đeo khẩu trang và vệ sinh với xà phòng.
– Để giảm triệu chứng ngứa, bố mẹ có thể cho trẻ tắm với nước ấm sạch.
– Nếu trẻ cảm thấy khó chịu, lừ đừ, mệt mỏi, co giật, hôn mê hoặc có xuất huyết trên nốt rạ nên đưa đến ngay các cơ sở y tế để được theo dõi và điều trị.
Phòng ngừa bệnh thủy đậu ở trẻ em?
– Hạn chế tối đa việc để trẻ tiếp xúc với người bệnh.
– Rửa tay với xà phòng trước và sau khi ăn, sau khi đi vệ sinh, sử dụng các dụng cụ vệ sinh riêng.
– Để phòng luôn thoáng mát, vệ sinh nhà cửa và các vật dụng với dung dịch sát khuẩn lành tình.
– Chú trọng thêm và chế độ dinh dưỡng và vận động để trẻ có một sức khỏe tốt, đề kháng cao.
Bên cạnh đó, bệnh thủy đậu đã có vắc xin phòng ngừa. Việc tiêm vắc xin là biện pháp hữu hiệu nhất đề phòng tránh mắc bệnh thủy đậu ở trẻ em. Hiện nay vắc xin thủy đậu có thể tiêm sớm cho trẻ từ 9 tháng tuổi cho đến người lớn.
Hình 2: Lịch tiêm ngừa bệnh thủy đậu.
Nguồn:
- Phác đồ bệnh viện Nhi đồng 1 (2020), “Thủy đậu”, trang 275 – 277.
- Phác đồ Bộ Y Tế (2015), Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị một số bệnh truyền nhiễm.
- Bệnh viện Nhi trung ương, Thủy đậu: Triệu chứng, cách chăm sóc và phòng bệnh.
- Bệnh viện sản nhi Vĩnh Phúc, Điều trị thủy đậu an toàn ở trẻ em.