BS CKI Đào Thành Trung
1 Đại cươngXoắn tinh hoàn là hiện tượng xoắn các cấu trúc của thừng tinh, ngăn cản nguồn máu cung cấp khiến cho tinh hoàn bị thiếu dưỡng chất dẫn tới hoại tử hoặc teo tinh hoàn-mào tinh.
Bệnh lý có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhiều nhất là sơ sinh và dậy thì. Xoắn tinh hoàn sơ sinh chiếm 10% các trường hợp. Trong xoắn tinh hoàn sơ sinh, 70% là xoắn trước sinh, 30% sau sinh.
2 Khám lâm sàng
Tinh hoàn xoắn sưng, lớn hơn rõ rệt, nằm cao hơn và nằm ngang.
Da bìu đỏ, phù nề.
Tinh hoàn ẩn bị xoắn, bệnh nhi đau nhiều ống bẹn, ấn vào rất đau kèm không sờ được tinh hoàn cùng bên trong bìu.
Mất phản xạ da bìu.
Chạm vào tinh hoàn ở mọi vị trí đầu gây đau. Kéo tinh hoàn xuống thấp gây đau nhiều hơn. Cơn đau kéo dài 12-24 giờ và da bìu bình thường thì không nghĩ đến xoắn tinh hoàn.
Tiền căn bệnh nhi đau đột ngột rồi hết đau gợi ý tinh hoàn bị xoắn sau đó tự tháo xoắn.
Kiểu xoắn:
Xoắn trong tinh mạc hay gặp ở trẻ lớn
Xoắn ngoài tinh mạc hay gặp trong tinh hoàn ẩn hay trẻ sơ sinh
3 Chẩn đoán:
Khi nghi ngờ xoắn tinh hoàn sau thăm khám nên tiến hành phẫu thuật khẩn cấp. Hình ảnh học nên sử dụng trong mục đích loại trừ xoắn tinh hoàn hoặc tinh hoàn xoắn không còn khả năng cứu sống
Siêu âm Doppler tinh hoàn: giúp khảo sát sự tưới máu tinh hoàn. Độ nhạy 90%, đặc hiệu 99%.
Phẫu thuật trước 6 giờ có khả năng cứu 100%, sau 12-24 giờ chỉ còn 20%.
Giữ lại tinh hoàn hoại tử dẫn đến tổn thương tinh hoàn đối diện có thể gây vô sinh.
4 Điều trị
- Tháo xoắn tại phòng cấp cứu thường chỉ được thực hiện ở người lớn.
- Phẫu thuật cấp cứu khẩn nhầm đánh giá tình trạng tinh hoàn và đi đến quyết định tháo xoắn bảo tồn tinh hoàn hay cắt bỏ tinh hoàn hoại tử. Dù bảo tồn hay cắt bỏ cũng phải cố định tinh hoàn lành.
5 Dự phòng
5.1 Kiểm tra bìu thường xuyên:
Cha mẹ nên kiểm tra bìu của con trai thường xuyên (ít nhất mỗi tháng một lần) để phát hiện bất kỳ thay đổi nào bất thường.
Khi đến tuổi dậy thì, nam giới nên tự kiểm tra bìu của chính mình thường xuyên.
5.2 Phẫu thuật dự phòng:
Phù hợp với trẻ em có nguy cơ cao mắc xoắn tinh hoàn, chẳng hạn như trẻ có tinh hoàn không cố định (tinh hoàn di động).
5.3 Giáo dục sức khỏe sinh sản:
Nâng cao nhận thức về xoắn tinh hoàn trong cộng đồng, đặc biệt là ở những khu vực có tỷ lệ mắc bệnh cao.
Khi nghi ngờ trẻ bị xoắn tinh hoàn, phụ huynh nên sớm đưa trẻ đến các cơ sở y tế để được chẩn đoán chính xác tình trạng mắc bệnh, cũng như sẽ được chỉ định phương pháp điều trị phù hợp. Việc phát hiện sớm các triệu chứng xoắn tinh hoàn ở trẻ, thầy thuốc sẽ dễ dàng điều trị hơn và không để lại biến chứng nguy hiểm.
Hiện tại, bệnh viện Sản nhi An Giang đã triển khai khám và điều trị các trường hợp bệnh lý tinh hoàn và sinh dục cho các bé. Khi nghi ngờ bé mình có vấn đề bệnh lý tinh hoàn, ba mẹ có thể đến để các bác sĩ tiến hành thăm khám và tư vấn thông tin tại phòng khám ngoại bệnh viện sản nhi An Giang.