Phòng ngừa và xử trí viêm phổi ở trẻ sơ sinh, những điều cha mẹ cần biết.
Viêm phổi là một trong những bệnh lý nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến trẻ sơ sinh, đặc biệt là trẻ sinh non và trẻ có hệ miễn dịch yếu. Đây là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ dưới 5 tuổi trên toàn thế giới, nhưng có thể được ngăn ngừa và điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm và chăm sóc đúng cách.
- Nguyên nhân gây viêm phổi ở trẻ sơ sinh
Viêm phổi là tình trạng nhiễm trùng ở phổi do vi khuẩn, virus, hoặc nấm gây ra. Ở trẻ sơ sinh, các tác nhân phổ biến bao gồm:
- Vi khuẩn: Như Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae loại b (Hib), và Staphylococcus aureus. Trẻ sinh qua đường sinh thường có nguy cơ cao hơn do tiếp xúc với vi khuẩn trong âm đạo.
- Virus: Virus hợp bào hô hấp (RSV), cúm, và adenovirus.
- Nấm: Candida spp., thường thấy ở trẻ sơ sinh có hệ miễn dịch kém hoặc trẻ nằm viện lâu ngày.
- Triệu chứng nhận biết viêm phổi ở trẻ sơ sinh
Việc nhận biết sớm các triệu chứng viêm phổi là rất quan trọng để đảm bảo trẻ được điều trị kịp thời. Các dấu hiệu bao gồm:
Khó thở: Trẻ thở nhanh hoặc khó thở, có thể kèm theo rút lõm lồng ngực (phần da giữa các xương sườn rút vào khi trẻ hít thở).- Ho: Ho liên tục hoặc ho có đờm.
- Sốt: Trẻ có thể sốt nhẹ hoặc cao.
- Bú kém: Trẻ sơ sinh thường từ bỏ cử bú hoặc bú kém đi.
- Tím tái: Da trẻ có thể chuyển sang màu xanh hoặc xám, đặc biệt là quanh môi và móng tay.
- Mệt mỏi và lừ đừ: Trẻ có thể tỏ ra mệt mỏi, lừ đừ, hoặc ít hoạt động hơn bình thường.
- Biện pháp phòng ngừa viêm phổi ở trẻ sơ sinh
Phòng ngừa là bước đầu tiên và quan trọng nhất để bảo vệ trẻ khỏi viêm phổi. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả:
- Tiêm chủng đầy đủ: Đảm bảo trẻ được tiêm phòng đúng lịch, bao gồm các vắc-xin phòng ngừa phế cầu khuẩn, Hib, và cúm.
- Duy trì vệ sinh tay: Rửa tay thường xuyên cho trẻ và những người xung quanh để ngăn ngừa lây nhiễm từ tay sang miệng hoặc mũi của trẻ.
- Tránh tiếp xúc với người bệnh: Hạn chế tiếp xúc với những người có triệu chứng cảm cúm hoặc các bệnh đường hô hấp.
- Cải thiện môi trường sống: Đảm bảo không gian sống thoáng mát, sạch sẽ, và không có khói thuốc lá.
- Nuôi con bằng sữa mẹ: Sữa mẹ cung cấp các kháng thể tự nhiên giúp bảo vệ trẻ khỏi nhiễm trù
- Xử lý viêm phổi ở trẻ sơ sinh
Nếu trẻ sơ sinh có dấu hiệu viêm phổi, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức để được khám và điều trị. Tùy thuộc vào mức độ nặng nhẹ, bác sĩ có thể đưa ra các phương pháp điều trị sau:
- Kháng sinh: Nếu viêm phổi do vi khuẩn, trẻ sẽ được chỉ định kháng sinh. Việc tuân thủ liều lượng và thời gian điều trị rất quan trọng để ngăn ngừa kháng thuốc và tái phát bệnh.
- Điều trị triệu chứng: Trẻ có thể cần hỗ trợ oxy nếu khó thở nặng, cũng như các biện pháp giảm sốt và chăm sóc khác.
- Theo dõi sát sao: Trẻ cần được theo dõi chặt chẽ về hô hấp, nhiệt độ cơ thể, và tình trạng dinh dưỡng trong suốt quá trình điều trị.
- Khi nào cần đưa trẻ đến bác sĩ?
Nếu trẻ có các triệu chứng như thở gấp, ngừng thở, hoặc tím tái, cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức. Các triệu chứng như sốt cao không giảm, ho liên tục, hoặc bú kém cũng cần được thăm khám kịp thời.
Trẻ sơ sinh mắc viêm phổi thường có tiên lượng tốt nếu được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, trẻ sinh non có nguy cơ cao hơn về biến chứng lâu dài.
Tài liệu tham khảo:
- (2023). Pneumonia in Children.
- American Academy of Pediatrics. (2022). Respiratory Infections in Newborns.
- World Health Organization. (2023). Pneumonia. WHO.
- Mayo Clinic. (2023). Pneumonia in Babies.
- Trần Văn Hòa (2020). “Bệnh viêm phổi ở trẻ sơ sinh.” Tạp chí Y học Việt Nam.
- Nguyễn Thị Lan (2021). “Chẩn đoán và điều trị viêm phổi sơ sinh.” Nhà xuất bản Y học.