Từ lâu, sanh mổ đã được nhiều thai phụ lựa chọn như một phương pháp tối ưu do phương pháp này có thể nhanh chóng, giảm đau đớn cho sản phụ và người nhà còn có thể chọn được ngày giờ đẹp để sanh. Tuy nhiên, có những nguy cơ không ngờ từ vết sẹo mổ cho lần mang thai tiếp theo mà không phải tất cả sản phụ đều ý thức được. Một trong những nguy cơ đó là tình trạng thai làm tổ trên vết mổ tử cung.
1. Thai bám vết mổ cũ là gì?
Thai bám vết mổ cũ là là hiện tượng túi thai làm tổ tại vị trí vết mổ tử cung. Đây là hình thái khá hiếm gặp của thai ngoài tử cung. Thông thường, sau khi được thụ tinh, trứng sẽ bám vào vùng đáy tử cung – nơi có lớp nội mạc đủ dày để làm tổ và sinh trưởng. Tuy nhiên, đối với những bà mẹ có sẹo ở tử cung do lần mổ thai trước, trứng có thể bám vào đúng vị trí sẹo phát triển thành túi thai.
2. Tại sao cần biết về thai bám vết mổ cũ
Số liệu báo cáo những năm gần đây cho thấy tỉ lệ mổ lấy thai ở nước ta đang tăng cao ngất ngưỡng. Tại nhiều bệnh viện phụ sản, tỉ lệ này lên đến 40% và những sản phụ này phải đối mặt với nguy cơ thai bám ở vết mổ cũ nhiều hơn. Về mặt diễn tiến, trường hợp thai vẫn tiếp tục phát triển đến tam cá nguyệt thứ 2 và thứ 3 sẽ có tiên lượng sản khoa rất xấu bao gồm vỡ tử cung, nhau cài răng lược, xâm lấn bánh nhau và bàng quang gây xuất huyết ồ ạt, nguy cơ phải cắt bỏ tử cung.
Mặt khác, sai sót không nhận ra thai ở sẹo mổ lấy thai sẽ dẫn đến những can thiệp bỏ thai như nong nạo, uống thuốc phá thai không đúng cách có thể dẫn đến xuất huyết ồ ạt, ảnh hưởng đến tính mạng.
3. Ai dễ bị thai bám vết mổ cũ
- Người đã từng mổ lấy thai.
- Trước đó có mổ trên cơ tử cung như: bóc nhân xơ, may tái tạo tử cung, nhau cài răng lược được mổ bảo tồn, mổ nhau tiền đạo.
- Nạo phá thai nhiều lần
- Thai ngoài tử cung.
- Thụ tinh ống nghiệm
- Có tiền sử nhau bám chặt.
4. Dấu hiệu nghi ngờ thai ở vết mổ cũ
Các triệu chứng lâm sàng thường không điển hình bao gồm
- Trễ kinh
- Đau bụng
- Ra huyết
- Khoảng 1/3 bệnh nhân không có triệu chứng.
- Cần chẩn đoán nghi ngờ khi bệnh nhân có sẹo mổ lấy thai.
- Siêu âm ngã âm đạo kết hợp Doppler là phương tiện đắc lực hỗ trợ trong việc chẩn đoán.
5. Khi phát hiện thai bám vết mổ cũ bạn phải làm gì ?
- Không được hút bỏ thai, hoặc uông thuốc bỏ thai ở các cơ sở y tế không rõ ràng.
- Phải nhập viện ngay, càng sớm càng tốt, vào các bệnh viện chuyên khoa sản lớn, có đủ thiết bị và máu để điều trị.
- Nguyên tắc điều trị là bỏ thai, tránh tai biến, cố gắng giữ tử cung.
6. Bác sĩ sẽ làm gì cho bạn ?
Hiện nay, quan điểm điều trị phụ thuộc vào:
- Tuổi thai, kích thước túi thai.
- Nguyện vọng còn sinh sản của bệnh nhân.
- Tình trạng huyết động học
Mục tiêu điều trị:
- Loại bỏ túi thai
- Cố gắng duy trì khả năng sinh sản cho bệnh nhân.
Phương pháp điều trị
- Nếu khối thai của bạn còn nhỏ, xấm lấn ít vào cơ tử cung. Các bác sĩ sẽ cố gắng lấy thai qua ngã âm đạo. Các phương pháp thường được áp dụng như nong nạo hay đặt bóng chèn kèm chích thuốc hủy các tê bào thai còn lại.
- Bạn đươc theo dõi kỹ tại bệnh viện, làm các xét nghiệm theo dõi hoóc môn thai trong máu (beta HCG), thử máu đánh giá tác dụng phụ của thuốc lên cơ thể bạn, siêu âm kiểm tra kích thước khối thai.
- Nếu lượng hoóc môn thai, kích thước khối thai giảm, và hết ra huyết sẽ cho xuất viện, tái khám mỗi tuần, sau đó tái khám mỗi tháng. Đến khi hoóc môn thai giảm hết và khối thai tan hết là bạn đã thành công trong điều trị.
- Mỗi lần tái khám sẽ thử máu kiểm tra lượng hoóc môn và siêu âm kiểm tra khối thai.
- Trong quá trình điều trị bạn không được như vận động mạnh, không quan hệ tình dục, không đi xa.
- Nhập viện lại nếu: ra huyết nhiều, lượng hoóc môn thai tăng, siêu âm khối nhau to lên hay tăng sinh mạch máu.
Đôi khi bạn sẽ cần phải phẫu thuật trong trường hợp thai lớn hay chảy máu nhiều gây nguy hiểm tính mạng, khi đó bác sĩ sẽ cố gắng lấy phần thai và giữ lại tử cung, nếu chảy máu nhiều sẽ phải cắt tử cung.
7. Sau khi giải quyết khối thai ở sẹo mổ, bạn nên chú ý gì:
- Bồi dưỡng thuốc bổ máu.
- Ngừa thai ít nhất 12 đến 24 tháng.
- Không được đặt vòng, có thể ngừa thai bằng: bao cao su, cấy que, thuốc ngừa thai dạng uống.
- Nếu có thai lại: phải theo khám thai ở phòng khám chuyên khoa vì khả năng nứt vết mổ cao
- Khi thai gần đủ tháng phải mổ chủ động.
Qua bài viết này hy vọng bạn đã hiểu thêm về bệnh cảnh thai bám vết mổ cũ. Khi thấy những dấu hiệu nghi ngờ cần phải đi khám bác sĩ chuyên khoa ngay để có thể chẩn đoán bệnh và có hướng điều trị kịp thời. Hiện nay, Bệnh viện Sản Nhi An Giang là bệnh viện chuyên khoa đứng đầu cả tỉnh về điều trị các bệnh lý phức tạp của sản phụ khoa như thai bám vết mổ cũ. Quý khách có nhu cầu liên hệ và tư vấn, xin đến khám tại khoa Phụ – Bệnh viện Sản Nhi An Giang.
BS Nguyễn Thị Ngọc Huyền – Khoa Phụ