Trần Phú Quý – Khoa ICU
- Hội chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ em là gì?
Hội chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn ở trẻ em là những đợt tắc nghẽn đường thở trên (một phần hoặc toàn bộ) xảy ra trong khi ngủ và dẫn đến ngưng thở. Ngưng thở khi ngủ khá phổ biến ở trẻ nhỏ, chiếm đến khoảng 2% trẻ, trong đó có những bé không được chẩn đoán. Nếu không được điều trị, tình trạng này có thể dẫn đến nhiều vấn đề khác nhau như các vấn đề về tim mạch, hành vi, rối loạn ứng xử, nhân cách, khả năng học tập và tốc độ tăng trưởng của trẻ.
- Nguyên nhân của hội chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ em
– Amydale phì đại: là nguyên nhân thường gặp nhất. Amydale có thể to ra do di truyền, nhiễm trùng hoặc viêm nhiễm thường xuyên. Khi các tuyến này sưng hoặc xẹp xuống, làm bít tắc đường thở, khiến việc thở khi ngủ trở nên khó khăn hơn.
– Béo phì ở trẻ em: chiếm đến 60% các nguyên nhân gây ngưng thở lúc ngủ.
– Các yếu tố nguy cơ dẫn đến hiện tượng ngưng thở khi ngủ bao gồm:
+ Cấu trúc hàm trên nhỏ, bất thường ở hộp sọ hoặc mặt.
+ Sử dụng thuốc an thần có hoặc không có opioid.
+ Yếu cơ lưỡi và cơ vùng cổ họng.
+ Mắc hội chứng Down, bệnh hồng cầu hình liềm, bại não.
+ Trẻ em ở gần người lớn hút thuốc và có tiền sử gia đình mắc chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn.
- Triệu chứng ngưng thở khi ngủ
- Hội chứng ngưng thở khi ngủ ảnh hưởng đến trẻ như thế nào?
– Trẻ đau đầu vào buổi sáng.
– Hay ngủ gật và ngủ ngày quá nhiều.
– Khó tập trung ở trường học ảnh hưởng đến kết quả học tập.
– Dẫn đến các vấn đề về hành vi bắt chước, rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD), điển hình như hiếu động thái quá, nổi loạn, bốc đồng.
– Tâm trạng khó chịu.
– Khó kiểm soát cảm xúc, thường xuyên cáu gắt.
– Chậm phát triển.
– Huyết áp cao.
Các nghiên cứu mới đây chỉ ra rằng nếu không điều trị chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ nhỏ sẽ khiến các nơron thần kinh bị tổn thương, ảnh hưởng đến sự phát triển tinh thần của trẻ.
- Chẩn đoán hội chứng ngưng thở khi ngủ
– Polysomnogram (Đa kí giấc ngủ): là tiêu chuẩn vàng để đánh giá được hội chứng ngưng thở khi ngủ vì nó cung cấp kết quả chắc chắn nhất nhờ vào việc ghi lại hoạt động của sóng não, kiểu thở, tiếng ngáy, nồng độ oxy, nhịp tim và hoạt động của cơ trong khi ngủ.
– Đa kí hô hấp: đơn giản, tiện lợi, cung cấp kết quả tương đối chính xác, khả năng thành công cao ở trẻ.
Đa kí giấc ngủ
Đa kí hô hấp
- Điều trị hội chứng ngưng thở khi ngủ
– Phẫu thuật cắt amidan nạo VA hoặc điều chỉnh chứng hàm nhỏ bẩm sinh.
– CPAP và/hoặc giảm cân với sự hỗ trợ tích cực.
+ Phẫu thuật cắt amidan, nạo VA thường có hiệu quả ở trẻ em bị ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn.
+ Thở áp suất dương liên tục liên tục (CPAP): Máy đưa áp suất không khí vào phía sau cổ họng để giữ cho đường thở luôn mở. Có thể được sử dụng cho trẻ em với những đối tượng không chỉ định phẫu thuật chỉnh hình hoặc những người tiếp tục có ngưng thở khi ngủ sau khi đã cắt amidan, nạo VA.
+ Giảm cân có thể làm giảm mức độ nặng của ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn ở trẻ em béo phì.
+ Điều trị tốt viêm mũi dị ứng.
- Tài liệu tham khảo:
Dương Quý Sỹ (2024), Hội chứng ngưng thở lúc ngủ do tắc nghẽn ở trẻ em, Hội y học giấc ngủ Việt Nam.
- Phan Thu Phương (2020), Đo đa kí hô hấp, đa kí giấc ngủ chẩn đoán hội chứng ngừng thở khi ngủ, Hội hô hấp Việt Nam.
- Kathryn Gouthro; Jennifer M. Slowik (2023), Pediatric Obstructive Sleep Apnea, National Institutes of Health.