
TẦM SOÁT VÀ HƯỚNG ĐIỀU TRỊ
I. ĐẠI CƯƠNG
- Bệnh võng mạc trẻ sinh non (ROP) là do tăng sinh mạch máu võng mạc ở trẻ sinh non.
- ROP thường thoái triển hoặc lành bệnh, nhưng cũng có thể dẫn đến suy giảm thị lực nặng hoặc mù.
- Từ đồng nghĩa: RLF (retrolental fibroplasia) = Xơ hóa võng mạc.
- Theo nghiên cứu của CRYO-ROP, 4000 trẻ có cân nặng lúc sinh (CNLS) < 1251 g, thấy rằng tỷ lệ mắc là:
+ 47% ở trẻ có CNLS 1000 – 1251 g.
+ 78% ở trẻ có CNLS 750 – 999 g.
+ 90% ở trẻ có CNLS < 750 g.
Trong đó 6-10% trẻ mắc ROP sẽ suy giảm thị lực nặng hoặc mù.
II. CHẨN ĐOÁN
- Thực hiện do bác sĩ chuyên khoa Mắt.
- Tiêu chuẩn khám sàng lọc ROP:
+ Cân nặng khi sinh < 1750 g hoặc tuổi thai khi sinh ≤33 tuần.
+ Tầm soát khi cân nặng lúc sanh < 2000 g hoặc tuổi thai ≤ 34 tuần với những trẻ có bệnh phối hợp: thở oxy thở CPAP, thở máy, thiếu máu, sanh đôi.
- Thời điểm khám:
+ Lần khám mắt đầu tiên: 4 tuần sau sinh. Đối với trẻ có tuổi thai khi sinh trên 30 tuần sẽ khám lúc 3 tuần sau sinh.
+ Theo dõi 1- 2 tuần một lần hoặc theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa Mắt, tới khi võng mạc trưởng thành, bệnh thoái triển hoàn toàn hoặc có chỉ định điều trị.
- Phân loại ROP quốc tế (ICROP) – Cải biên: dựa vào
+ Vị trí: Vùng (Z, zone) I, II, III.
Vùng và phân bố ROP
+Mức độ nặng: Giai đoạn (S, stage) ROP: trên cùng một mắt hiện diện nhiều giai đoạn, giai đoạn ghi nhận chẩn đoán là nặng nhất.
*Chưa trưởng thành (Immature): võng mạc trước khi bệnh phát triển mạch máu hóa võng mạc chưa hoàn tất.
* Stage 1-5.
•S1: đường giới hạn thường phẳng, màu trắng, nằm trong mặt phẳng võng mạc, giữa vùng võng mạc bình thường phía gần gai thị và võng mạc vô mạch ngoại biên (màu xám).
•S2: gờ sợi mạch (R = ridge) có sự hình thành gờ mô sợi và mạch máu mới trên đường giới hạn có thể có búi tân mạch (popcorn vessels) xuất hiện phía sau đường gờ.
Hình ảnh võng mạc bé 22 ngày tuổi mắc bệnh ROP (Nguồn: Pubmed)
• S3: tăng sinh sợi mạch ngoài võng mạc. Có sự hình thành khối tăng sinh sợi mạch máu trên gờ phát triển trên bình diện võng mạc về phía pha lê thể. Mô sẹo xơ bắt đầu hình thành giai đoạn này dính pha lê thể vào gờ.
• S4: bong võng mạc 1 phần
4A bong võng mạc chưa liên quan đến hoàng điểm.
4B bong võng mạc bong cả vùng hoàng điểm.
• S5: Bong võng mạc hoàn toàn, thường do mô sẹo sợi mạch tạo thành dạng hình phễu.
Các giai đoạn ROP (Nguồn : Pubmed)
• ROP hung hãn cực sau (APROP): là dạng nặng nhất của ROP, diễn tiến nhanh, thường thấy ở trẻ có chỉ số cân nặng lúc sanh rất thấp. Đặc điểm lâm sàng mạch máu võng mạc cực sau ở cả 4 góc tư đều dãn lớn ngoằn ngoèo ra tới mạch máu chu biên, bản chất gờ của bệnh không xác định rõ và không tiến triển qua các giai đoạn cổ điển thông thường.
APROP trước và sau khi tiêm nội nhãn Avastin 1 tuần ( Nguồn: Pubmed)
- Plus Disease: tĩnh mạch võng mạc cực sau dãn lớn và động mạch võng mạc cực sau ngoằn ngoèo ít nhất ở 2 góc tư. Có thể kèm: đồng tử khó dãn, mạch máu mống mắt cương tụ, pha lê thể mờ.
- Preplus Disease: mức độ giữa bình thường và Plus Disease, nghĩa là động mạch ngoằn ngoèo nhưng tĩnh mạch chưa dãn.
III. ĐIỀU TRỊ
1. Laser quang đông
a. Chỉ định
- Hình thái I:
+ Mọi tổn thương của bệnh võng mạc trẻ sinh non (BVMTSN) ở vùng I kèm theo plus disease (+), hoặc không kèm theo plus disease (-) nhưng bệnh ở giai đoạn 3.
+ BVMTSN vùng II, giai đoạn 2, 3 kèm theo plus disease (+).
Laser quang đông sớm trong vòng 48-72 giờ. Nếu không bệnh sẽ tiến triển sang giai đoạn nặng hơn.
- Hình thái II:
+Giai đoạn 1,2 vùng I, chưa có Plus.
+Giai đoạn 2, 3 vùng II, chưa có Plus
Theo dõi sát, nếu cần khám lại sau 3-4 ngày.
Chỉ định điều trị khi chuyển sang hình thái I.
b. Ưu khuyết điểm: Laser quang đông (laser photocoagulation): bắt đầu áp dụng rộng rãi cho ROP từ sau 1990.
+Ưu điểm:
Ít làm thay đổi nhịp tim và nhịp thở.
Tác dụng trực tiếp: ít viêm và ít tổn thương cấu trúc mắt.
Ít đau: giảm mức cần thiết phải gây mê, giảm sử dụng thuốc ngủ, thuốc mê.
Ít phù quanh mắt sau thủ thuật: dễ tái khám.
+ Khuyết điểm:
Không thực hiện được nếu môi trường đục (giác mạc mờ đục, sẹo, đồng tử không dãn, đục T3, xuất huyết pha lê thể…).
Thời gian thực hiện lâu (trung bình 1-2 giờ/1 ca).
Để lại sẹo võng mạc vĩnh viễn làm thu hẹp thị trường.
2. Tiêm nội nhãn Anti- VEGF : Bevacizumab (Avastin)
Tiêm Avastin được thực hiện đối với trường hợp bệnh võng mạc trẻ sinh non thể nặng: APROP, bệnh giai đoạn 3, vùng I kèm theo bệnh plus nặng, có nhiều tân mạch võng mạc.
IV. THEO DÕI SAU ĐIỀU TRỊ
- Sau điều trị: khám lại sau 1 tuần, 2 tuần, 1 tháng.
- Chỉ định điều trị laser bổ sung: tăng sinh xơ sau điều trị, còn plus.
-Theo dõi lâu dài sau điều trị (3 tháng, 6 tháng và hàng năm) để kịp thời phát hiện các biến chứng như tật khúc xạ (đặc biệt là cận thị), nhược thị, lé, bong võng mạc…
- Trẻ có tật khúc xạ: chỉnh kính sớm, đeo kính và điều trị phòng chống nhược thị.
- Với những trẻ khiếm thị hoặc mù: cần được giáo dục hoà nhập, sử dụng các dụng cụ trợ thị, đào tạo hướng nghiệp.
- Với những trẻ đẻ non không bị bệnh ROP hoặc bệnh ROP nhưng không cần phải điều trị laser: kiểm tra tật khúc xạ sớm và chỉnh kính nếu cần thiết.
Lưu ý trước khi khám ROP:
Mắt trẻ sơ sinh thường rất nhỏ, bác sĩ sẽ rất khó để nhìn rõ võng mạc và các mạch máu bên trong . Do đó, đòi hỏi đồng tử phải giãn trong quá trình khám mắt.
Để đồng tử giãn, mắt bé cần phải được nhỏ một loại thuốc nhỏ mắt chuyên dụng trước khoảng 30 phút. Đó cũng là lý do vì sau khi đi khám mắt cho trẻ các mẹ cần phải đến sớm từ 30 – 40 phút để bé được nhỏ thuốc nhỏ mắt trước khi vào khám.
Bên cạnh đó, trước khi khám mắt bé, mẹ không nên cho bé bú vì bú no có thể khiến bé bị ọc sữa, gây nguy hiểm cho đường hô cấp của trẻ. Vì thế việc không cho bé bú khoảng 1 tiếng trước sẽ giúp đảm bảo an toàn cho bé không bị ói và sặc sữa trong quá trình khám.
Ngoài ra, khi khám mắt cho trẻ cha mẹ cần thiết phải mang theo tất cả các loại giấy tờ liên quan để bác sĩ có thể đánh giá một cách chính xác nhất về tiền sử sản khoa, tuần tuổi thai của trẻ cũng như những bệnh lý đi kèm (nếu có), từ đó giúp xem xét những hình thức khám mắt an toàn cho bé.
BSCKI. Nguyễn Thị Cẩm Quỳ
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.Bệnh viện Nhi Đồng I TPHCM (2013), “Phác đồ điều trị”, Bệnh võng mạc ở trẻ sinh non ,tr.322-324.
2.Bệnh viện Nhi Trung Ương (2015), “Bài viết quy trình kỹ thuật ban liên khoa”, Điều trị bệnh võng mạc trẻ đẻ non bằng tiêm nội nhãn Bevacizumab (Avastin), tr.178-180.
generic cialis 20 mg x 30 cialis online overnight shipping cialis vs viagra vs levitra
e d http://pharmacy-onlineasxs.com/ canadian pharmacy generic viagra
erectile dysfunction causes pharmacy drugstore online online pharmacy
canada online pharmacy canadian pharmacy cialis pharmacy
pharmacy near me impotence pharmacy online
us online pharmacy family pharmacy canada online pharmacy
discount pharmacy pharmacy rx one pharmacy online
free viagra samples australia viagra25mg viagra 100 buy viagra, canada best price viagra no presription can you buy viagra over the counter in the uk viagra paypal aust milwaukee generac viagra best place to buy online viagra paypal viagra soft buy viagra from usa online brand viagra what is generic viagra? minute clinic viagra viagra by pills
buy female viagra in australia viagra australia paypal buy viagra for women germany viagra prices cvs viagra without a perscrition red viagra online looking to purchase generic viagra buy viagra in toronto viagra sales astralia street value of viagra viagra in australia over the counter viagra with dapoxetine 365 pills branded viagra viagra in calgary viagra worldwide
viagragold viagra w dapoxetine cheap viagra fast shipping viagra for sale in uk where to buy viagra in sydney using viagra recreactionally viagra users comments how to buy viagra viagra pills viagra for sale melbourne generic soft viagra natural food substitute to viagra is it safe to buy viagra from canada buy generic viagra using mastercard best over the counter viagra
how to get viagra without a doctor buy viagra in canada fast buy viagra with paypal paypal viagra over the counter viagra cialis pfizer viagra 100mg price viagra super active generic viagra cheap fast shipping cheap viagra viagra online viagra vs cialis side effects where can i buy viagra without a prescription redtube viagra sale viagra online store review next day viagra delivery in usa
cialis for sale canada cialis using paypal in australia cialis overnight shipping [url=http://cialijomen.com/]does the va approve cialis for patients[/url] ’
cheap generic cialis in the us price comparison cialis safest and most reliable pharmacy to buy cialis [url=http://phrcialiled.com/]cialis no prescription needed[/url] ’
cialis most trusted generic canadian cialis cialis buy online [url=http://mycialedst.com/]best place to buy generic cialis[/url] ’
men on viagra videos paypal online viagra red viagra onlen [url=http://genqpviag.com/]viagra .com[/url] ’
cialis overnight shipping best online pharmacy for cialis buy cialis at walmart [url=http://21cialismen.com/]overnight delivery cialis[/url] ’
viagra samples paypal viagra worldwide viagra without a rx [url=http://llviabest.com/]pay pal viagra[/url] ’
australia cheap viagra dapoxetine with viagra viagra super force review [url=http://genericrxxx.com/]viagra for sale onlkne[/url] ’
viagra onlone buy viagra online usa generic viagra, canada [url=http://acialaarx.com/]chep viagra[/url] ’
price of viagra in nz pfizer viagra accepts visa cards australia online pharmacy no prescription viagra [url=http://xz-pharmacyonline.com/en/career-opportunities.html]no prescription needed viagra australia[/url] ’
best price cialis 20mg 30 day free trial of cialis black tab cialis [url=http://loncialis.com/]cialis 800mg black[/url] ’
cialis price cialis professional cialis usa [url=https://xz-pharmacyonline.com]prescription discount[/url] ’
viagra in walmart viagra in pakistan minute clinic viagra [url=https://canadianpharmacy-usx.com/organic.htm]how i can get viagra in norway[/url] ’
how much is a cialis prescription with no insurance ordering cialis in canada genaric cialis with dapoxetine [url=http://cialmenshoprx.com/]generic cialis[/url] ’
purchase viagra online with paypal viagra 100mg online india cheap viagra super force [url=http://canadianpharmacy-yy.com/Fitness/how-to-get-a-six-pack.html]viagra pills online india[/url] ’
viagra tablets buy viagra 36 hour viagra generic prices [url=http://erectilejyzd.com/index.php?called=terms]viagra cheapest prices[/url] ’
hiv Voveran Cozaar [url=https://canadianpharmacy-yy.com/]Fertomid[/url] ’
cialis uk generic cialis 20mg tablets generic cialisis [url=https://impotencecdny.com/info/history.php]best ed cialis pills[/url] ’
cialis india Frumil brand cialis [url=https://impotencecdny.com/]prescription discount[/url] ’
canadian pharmacies-24h viagra on lines pharmacy tech
cheap prescription drugs online canadian pharmacies-24h women’s health
fda approved canadian online pharmacies canadian pharmacy no prescription needed canada drug
navarro pharmacy miami canadian online pharmacies buy online prescription drugs
viagra cheap on line mastercard viagra no prescription viagra en portland no online
canadian viagra generic pharmacy anti-depressants allergy
viagracheap viagra for sale usa top rated online canadian pharmacies
cialis online pharmacy canada pharmacies/account gastro health
how much is viagra at walmart ? how to take viagra purchase generic viagra
cialis buy online canada cialis australia online shopping cialis and alcohol symptoms
cialis pruritus lapela cialis cialis 10 mg al giorno
centrelink fast cash loans cash loans in rowlett texas iggy payday loan
alpine payday advance how do banks make money on home loans instant payday loans ontario
cash loans in md most reliable fast cash loan how much does wells fargo charge for cash advance on credit card
viagra without prescription needed http://kloviagrli.com/ viagra video
serve la ricetta per il cialis viagra and cialis combo pack how long do cialis work
wells fargo credit card cash advance fee payday loan today canada payday loans online no employment verification
where to buy viagra online cheap cheapest uk sildenafil 120 mg sildenafil
viagra online adelaide http://viagriyvik.com/ viagra mit pay pal bezahlen
Pretty! This has been an extremely wonderful post. Thanks for providing
this info.