1 Nhận biết chấn thương đầu nặng
Chấn thương đầu nặng là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng có thể gây ra tổn thương xương sọ, nhu mô não, xuất huyết não, tụ máu não và chấn động não. Chấn thương đầu nặng dù chỉ chiếm 10% trong các trường hợp chấn thương đầu nhưng có tỷ lệ cao dẫn đến tử vong hoặc để lại di chứng lâu dài. Vì vậy, việc nhận biết sớm các trường hợp chấn thương đầu nặng để điều trị kịp thời và hiệu quả là rất quan trọng.
Một số dấu hiệu thường gặp của chấn thương đầu nặng:
- Mất ý thức: bệnh nhân bất tỉnh hoàn toàn hoặc bất tỉnh trong thời gian ngắn (vài giây hoặc vài phút).
- Buồn nôn và nôn mửa: buồn nôn và nôn mửa là một triệu chứng phổ biến, đặc biệt là ở trẻ em.
- Chóng mặt: bệnh nhân cảm thấy các vật trước mắt quay hoặc choáng váng.
- Đau đầu dữ dội: là một triệu chứng phổ biến, có thể kéo dài trong vài ngày hoặc vài tuần.
- Mất trí nhớ: bệnh nhân có thể bị mất trí nhớ ngắn hạn hoặc dài hạn.
- Khó tập trung: bệnh nhân có thể gặp khó khăn trong việc tập trung.
- Thay đổi hành vi: bệnh nhân có thể trở nên dễ cáu kỉnh, hung hăng hoặc lo lắng sau chấn thương đầu.
- Ngủ nhiều hoặc ngủ ít: bệnh nhân có thể ngủ nhiều hơn hoặc ít hơn bình thường sau chấn thương đầu nặng.
- Co giật: co giật có thể xảy ra sau chấn thương đầu nặng.
- Chảy máu hoặc dịch tiết ra từ tai, mũi hoặc miệng: đây có thể là dấu hiệu của gãy xương sọ hoặc tổn thương não khác.
- Đồng tử giãn ra: đồng tử giãn ra có thể là dấu hiệu của áp lực tăng cao trong não.
- Khó thở: khó thở có thể là dấu hiệu của tổn thương não ảnh hưởng đến chức năng hô hấp.
2 Vấn đề phẫu thuật trong chấn thương đầu
Việc quyết định thực hiện phẫu thuật trong chấn thương đầu nặng phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:
- Mức độ nghiêm trọng của chấn thương: phẫu thuật thường được chỉ định trong trường hợp chấn thương đầu nặng nghiêm trọng, chẳng hạn như xuất huyết não lớn, tụ máu não hoặc chấn động não ảnh hưởng đến chức năng não.
- Tình trạng của bệnh nhân: vấn đề sức khỏe để chịu đựng phẫu thuật.
- Nguy cơ biến chứng: phẫu thuật có thể đi kèm với một số nguy cơ biến chứng, chẳng hạn như nhiễm trùng, xuất huyết và tổn thương não tiến triển.
3 Hồi phục sau phẫu thuật
Thời gian hồi phục sau phẫu thuật chấn thương đầu nặng sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của chấn thương và loại phẫu thuật được thực hiện. Hầu hết bệnh nhân sẽ cần phải ở lại bệnh viện trong vài ngày hoặc vài tuần sau phẫu thuật.
Trong thời gian hồi phục, bệnh nhân cần được theo dõi chặt chẽ để phát hiện và điều trị các biến chứng. Bệnh nhân cũng cần được tập vật lý trị liệu và ngôn ngữ trị liệu để cải thiện chức năng vận động và giao tiếp.
4 Biến chứng
Phẫu thuật chấn thương đầu nặng có thể đi kèm với một số biến chứng, bao gồm:
- Nhiễm trùng: nhiễm trùng có thể xảy ra tại vị trí vết mổ hoặc trong não.
- Xuất huyết: xuất huyết có thể xảy ra trong hoặc sau phẫu thuật.
- Tổn thương não thêm: phẫu thuật có thể gây ra thêm tổn thương não.
- Co giật: co giật có thể xảy ra sau chấn thương đầu nặng hoặc sau phẫu thuật.
- Tử vong: tử vong có thể xảy ra do chấn thương đầu nặng hoặc do biến chứng của phẫu thuật.
5 Dự phòng chấn thương đầu nặng
5.1 Giám sát trẻ em cẩn thận:
- Hãy luôn chú ý đến trẻ em khi chúng chơi đùa, đặc biệt là khi trẻ đang ở độ tuổi hiếu động và tò mò.
- Tránh để trẻ em chơi một mình ở những nơi nguy hiểm như cầu thang, cửa sổ, hồ bơi…
- Sử dụng các thiết bị giám sát như camera để theo dõi trẻ em khi bạn không thể trực tiếp quan sát.
5.2 Tạo môi trường an toàn cho trẻ em:
- Đảm bảo nhà cửa và sân vườn an toàn cho trẻ em. Cần loại bỏ các vật dụng nguy hiểm như đồ đạc sắc nhọn, cầu thang dốc hoặc hồ bơi không có hàng rào.
- Sử dụng các thiết bị bảo vệ như cổng an toàn, cửa chặn cầu thang, ổ cắm điện có nắp an toàn…
- Giữ sàn nhà khô ráo, bằng phẳng và tránh các vật dụng lỏng lẻo có thể khiến trẻ vấp ngã.
5.3 Sử dụng mũ bảo hiểm cho trẻ em:
- Hãy luôn cho trẻ em đội mũ bảo hiểm khi tham gia các hoạt động có nguy cơ va đập vào đầu như đi xe đạp, xe máy, trượt ván, chơi bóng đá…
- Chọn mũ bảo hiểm phù hợp với kích cỡ đầu của trẻ và đảm bảo chất lượng an toàn.
- Dạy trẻ em đội mũ bảo hiểm một cách đúng cách và thói quen đội mũ bảo hiểm khi tham gia các hoạt động nguy hiểm.
5.4 Dạy trẻ em về an toàn:
- Dạy trẻ em về các nguy cơ dẫn đến chấn thương đầu nặng và cách phòng ngừa.
- Hướng dẫn trẻ em cách đi lại an toàn, cách leo trèo an toàn và cách chơi đùa an toàn.
- Giáo dục trẻ em về tầm quan trọng của việc đội mũ bảo hiểm và tuân thủ các quy định an toàn.
5.5 Tiêm phòng cho trẻ em đầy đủ:
- Một số bệnh lý như viêm màng não do phế cầu khuẩn có thể dẫn đến chấn thương đầu nặng ở trẻ em. Việc tiêm phòng đầy đủ cho trẻ em có thể giúp phòng ngừa các bệnh lý này.
- Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để lập lịch tiêm phòng phù hợp cho trẻ em.
5.6 Chăm sóc sức khỏe cho trẻ em:
- Khám sức khỏe định kỳ cho trẻ em để phát hiện sớm và điều trị các bệnh lý có thể dẫn đến chấn thương đầu nặng như rối loạn đông máu, dị tật bẩm sinh…
- Nuôi dạy trẻ em theo chế độ dinh dưỡng hợp lý, đảm bảo đủ vitamin và khoáng chất.
- Khuyến khích trẻ em tập thể dục thường xuyên để nâng cao sức khỏe và thể chất.
Bên cạnh những biện pháp phòng ngừa trên, việc nhận biết sớm các dấu hiệu của chấn thương đầu nặng và đưa trẻ đến gặp bác sĩ kịp thời là vô cùng quan trọng.
6 Kết luận
Can thiệp phẫu thuật đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị chấn thương đầu nặng và cải thiện tiên lượng cho bệnh nhân. Tuy nhiên, phẫu thuật cũng có thể đi kèm với một số nguy cơ biến chứng. Do đó, việc quyết định thực hiện phẫu thuật cần được cân nhắc cẩn thận dựa trên tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân. Để tối ưu hóa kết cục điều trị, bệnh nhân cần được phát hiện và đến cơ sở y tế đầy đủ trang thiết bị có thể chẩn đoán và can thiệp phù hợp.
Hiện tại, bệnh viện Sản Nhi An Giang đã và đang tiếp nhận các trường hợp chấn thương đầu đặc biệt là chấn thương đầu nặng từ các tuyến chuyển đến hoặc bệnh nhân tự đến. Với sự phối hợp đa chuyện khoa cùng phương tiện hỗ trợ chẩn đoán, điều trị phụ hợp, những bệnh nhân với chấn thương đầu ở nhiều mức độ đã hồi phục hoàn toàn sau quá trình điều trị nội, ngoại khoa tại viện và theo dõi ngoại trú theo lịch hẹn cụ thể. Điều đó tạo động lực lớn cho đội ngũ nhân viên y tế chúng tôi tiếp tục học tập từ các bệnh viện tuyến trên để ngày càng phục vụ tốt hơn cho quý bà con trong và ngoài tỉnh.