Sức khỏe răng miệng có liên quan chặt chẽ với sức khỏe tổng thể, bệnh răng miệng làm ảnh hưởng đến ăn nhai, dinh dưỡng, giao tiếp và thẩm mỹ. Khi răngbị tổn thương trầm trọng sẽ khó hồi phục hoàn toàn, làm ảnh hưởng đến lao động,học tập, niềm vui sống của mỗi cá nhân. Vì vậy, việc chăm sóc răng miệng cần phải được chú trọng, tập trung vào từng giai đoạn phát triển, từ trong bụng mẹ, phát triển thành một đứa trẻ và tiếp tục cho đến suốt cuộc đời.
Trước sinh
Phụ nữ mang thai cần được kiểm tra tổng quát và khám kiểm trarăng miệng, sản phụ nên chải răng tối thiểu hai lần một ngày với kem đánh răng có chứa fluoride. Sử dụng bàn chải lông mềm đảm bảo vệ sinh được toàn bộ các mặt răng và đặc biệt vùng tiếp giáp răng với nướu. Hạn chế ăn đồ ngọt, uống nước có ga và các loại kẹo ngọt làm dính răng. Nên ăn nhiều trái cây và rau củ; cung cấp đầy đủ canxi: mẹ mang thai cần lượng canxi cho sự phát triển của răng và xương của em bé. Canxi có thể được tìm thấy trong sữa, phô mát, đậu khô và những loại rau có lá xanh.
Hướng dẫn trẻ chải răng đúng cách để hạn chế sâu răng.
Từ 0 – 6 tháng tuổi
Nguồn nước đang sử dụng phải đảm bảo lượng fluoride giúp ngăn ngừa sâu răng, nếu không đủ, nha sĩ của bạn có thể kê thêm fluoride để bổ sung cho em bé. Bé bú sữa tránh để bé ngậm ti liên tục làm tổn thương nướu.
Những nghiên cứu cho thấy, người chăm trẻ có thể truyền những vi khuẩn gây sâu răng cho bé ngay khi bé bắt đầu mọc răng. Điều này xảy ra thông qua việc dùng chung hoặc nếm thức ăn của bé hoặc để bé cho tay vào miệng bạn.
6-18 tháng tuổi
Hạn chế tối đa việc bú bình liên tục trong ngày và bú bình trong lúc ngủ. Vệ sinh răng miệng cho trẻ hàng ngày. Khi răng của trẻ bắt đầu mọc, bạn nên lau sạch răng cho trẻ hàng ngày bằng bàn chải trẻ em mềm, ướt. Vén môi và quan sát răng, nếu thấy các đốm màu nâu hoặc màu trắng như phấn, hãy đưa trẻ đến khoa Răng Hàm Mặt bệnh viện Sản Nhi để khám và điều trị. Nếu không có vấn đề gì bất thường thì khi trẻ được một tuổi, cũng nên đưa trẻ khám răng lần đầu tiên.
18-24 tháng tuổi
Ba điều nên thực hiện để bảo vệ răng nướu của trẻ trong giai đoạn chập chững biết đi: giảm số lần ăn bữa phụ của trẻ trong ngày; tránh cho trẻ uống nước có ga, kẹo ngọt và thực phẩmtinh bột như khoai tây chiên, bánh quy dính; tránh ăn vặt liên tục. Nếu cho trẻ ăn kẹo hay bánh bột thì cho ăn vào bữa chính. Chải răng ít nhất hai lần một ngày sau bữa ăn sáng và trước khi đi ngủ. Sử dụng bàn chải mềm dành cho trẻ để làm sạch răng và nướu. Nếu trẻ đã biết nhổ bọt kem, thì chải răng với kem dành cho trẻ em. Trẻ có thể tự chải răng, nhưng phải giám sát và giúp đỡ trẻ.
2-5 tuổi
Một bộ răng sữa khỏe mạnh sẽ góp phần đảm bảo chức năng ăn nhai, thẩm mỹ, giao tiếp và tạo tiền đề tốt cho bộ răng vĩnh viễn khỏe mạnh. Khám răng định kỳ là hết sức quan trọng để duy trì sức khỏe răng miệng tốt.
Các bậc phụ huynh hãy giúp các con chải răng mỗi ngày ít nhất 2 lần, mỗi lần 3-5 phút sử dụng bàn chải thông thường hoặc có lông mềm. Đưa trẻ đi khám răng định kỳ 6 tháng một lần, bắt đầu từ lúc trẻ được 2 tuổi rưỡi – 3 tuổi, hoặc theo chỉ định của nha sĩ.
6-12 tuổi
Trẻ sẽ trải qua nhiều thay đổi bởi hàm răng sữa sẽ dần được thay thế bởi răng vĩnh viễn. Răng vĩnh viễn thường to và màu sắc vàng hơn. Chiếc răng vĩnh viễn đầu tiên mọc lên thông thường là răng cửa hàm dưới vào khoảng 6 tuổi. Nó mọc ngay sau răng hàm sữa cuối cùng và không thay thế được nữa.
Trong suốt những năm tháng phát triển của trẻ, trải qua từng giai đoạn, bộ răng của trẻ sẽ tiếp tục có những thay đổi. Một số trẻ sẽ cần phải đến khám chỉnh nha, dựng thẳng những răng bị nghiêng hay xếp đều các răng trên cung hàm dđảm bảo chức năng ăn nhai và thẩm mỹ.
BS. Nguyễn Kỳ Quan
(Trích nguồn: Sổ tay thực hành răng Trẻ Em – Đại học Y Dược TP HCM; Báo sức khỏe và đời sống, Bs Lê Quỳnh Anh).