Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh: Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

DANH MỤC CHIA SẼ

. Giới thiệu về trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh

Trào ngược dạ dày thực quản (GERD – Gastroesophageal Reflux Disease) là tình trạng mà các chất trong dạ dày (chủ yếu là axit và thức ăn) trào ngược lên thực quản. Ở trẻ sơ sinh, hiện tượng này khá phổ biến do cơ quan tiêu hóa của trẻ còn đang phát triển. Phần cơ vòng ở đầu thực quản có chức năng ngăn axit trào ngược vẫn chưa phát triển đầy đủ, khiến trẻ dễ bị nôn trớ sau khi bú.

Trào ngược sinh lý thường xuất hiện ở khoảng 50% trẻ sơ sinh khỏe mạnh, thường gặp ở trẻ non tháng hơn đủ tháng và giảm dần khi trẻ 6 đến 12 tháng tuổi. Tuy nhiên, nếu hiện tượng này diễn ra thường xuyên, kéo dài và có triệu chứng nặng, nó có thể phát triển thành bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản (GERD) và cần phải được điều trị.

Triệu chứng trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh

Một số dấu hiệu phổ biến của trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh bao gồm:

Nôn trớ sau khi bú: Đây là triệu chứng phổ biến nhất. Trẻ thường nôn ra sữa ngay sau khi bú hoặc trong vài giờ sau đó.
Quấy khóc: Trẻ sơ sinh có thể quấy khóc, tỏ ra khó chịu, đặc biệt là sau khi ăn.
Khó ngủ: Trẻ có thể khó ngủ hoặc thức giấc nhiều lần trong đêm vì cảm giác khó chịu từ trào ngược.
Sụt cân hoặc chậm tăng cân: Do việc nôn trớ nhiều, một số trẻ có thể không tăng cân đúng mức.
Ho và khò khè kéo dài: Axit từ dạ dày có thể kích thích họng và phổi, gây ra ho, khò khè hoặc thở khò khè.
Biểu hiện nuốt khó hoặc đau: Nếu trào ngược gây tổn thương thực quản, trẻ có thể có biểu hiện đau khi nuốt, chán ăn.

Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh: Có nhiều yếu tố có thể dẫn đến trào ngược ở trẻ sơ sinh, bao gồm:

Sự phát triển chưa hoàn thiện của hệ tiêu hóa: Như đã đề cập, cơ vòng thực quản dưới của trẻ sơ sinh chưa phát triển đầy đủ. Điều này khiến axit và thức ăn dễ dàng trào ngược từ dạ dày lên thực quản.
Tư thế nằm sau khi ăn: Trẻ sơ sinh thường nằm nhiều, điều này có thể làm tăng nguy cơ trào ngược do trọng lực không hỗ trợ tiêu hóa.
Dạ dày của trẻ sơ sinh nhỏ: Dạ dày nhỏ của trẻ không thể chứa được nhiều sữa, do đó, một lượng nhỏ sữa trào ngược ra ngoài là điều bình thường.
Yếu tố di truyền: Một số trẻ có thể có yếu tố di truyền gây ra tình trạng trào ngược nặng hơn bình thường.

Cách chẩn đoán trào ngược dạ dày thực quản

Chẩn đoán trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ sơ sinh chủ yếu dựa trên triệu chứng lâm sàng. Bác sĩ nhi khoa sẽ hỏi về tình trạng nôn trớ, cân nặng và các triệu chứng khác của trẻ. Trong một số trường hợp, để xác định rõ mức độ và nguyên nhân trào ngược, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện các xét nghiệm như:

X-quang: Để kiểm tra xem có vấn đề gì bất thường trong cấu trúc dạ dày và thực quản hay không.
Nội soi: Một ống nhỏ có gắn camera được đưa qua miệng xuống dạ dày để kiểm tra tình trạng thực quản.
Đo pH thực quản: Để đo nồng độ axit trào ngược trong thực quản.

Biện pháp điều trị và chăm sóc

Phần lớn các trường hợp trào ngược dạ dày ở trẻ sơ sinh sẽ tự khỏi khi hệ tiêu hóa phát triển hoàn thiện. Tuy nhiên, có một số biện pháp có thể giúp giảm triệu chứng:

Tư thế khi cho bú: Để trẻ ở tư thế ngồi đứng trong khi bú và giữ nguyên tư thế này ít nhất 30 phút sau khi ăn để giảm nguy cơ trào ngược.
Chia nhỏ bữa ăn: Thay vì cho trẻ bú một lượng sữa lớn, hãy chia thành nhiều bữa nhỏ để dạ dày trẻ dễ dàng tiêu hóa hơn.
Đảm bảo tư thế nằm đầu cao: Nếu cần, hãy đặt trẻ nằm với đầu cao hơn một chút khi ngủ, giúp ngăn chặn trào ngược.
Sử dụng sữa công thức đặc biệt: Nếu trẻ bú sữa công thức, bác sĩ có thể đề nghị sử dụng loại sữa đặc biệt dành riêng cho trẻ bị trào ngược.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Trong hầu hết các trường hợp, trào ngược ở trẻ sơ sinh là hiện tượng bình thường và không cần phải quá lo lắng. Tuy nhiên, nếu trẻ có các dấu hiệu sau, cha mẹ nên đưa trẻ đến khám bác sĩ ngay:

Trẻ nôn trớ nhiều và không tăng cân hoặc bị sụt cân.
Trẻ có biểu hiện khó thở hoặc khò khè kéo dài.
Trẻ quấy khóc dữ dội sau khi bú hoặc có dấu hiệu đau khi ăn.
Trẻ có biểu hiện nôn ra máu hoặc có chất nôn màu xanh.

Kết luận

Trào ngược dạ dày thực quản là một tình trạng phổ biến ở trẻ sơ sinh và thường không đáng lo ngại. Tuy nhiên, việc theo dõi sát sao các triệu chứng và thực hiện các biện pháp chăm sóc đúng cách sẽ giúp giảm bớt sự khó chịu cho trẻ. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, cha mẹ cần đưa trẻ đến bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Khoa Sơ Sinh

Bs. Kiều Thị Kim Phượng

Tài liệu tham khảo